Şiir Bilgisi

1. Lirik şiir

Duyguları,  heyecanları , çoşkuları  dile  getiren şiirlerdir. Adını ,  eski   Yunan ’da “lyre (Lir)”  adı   verilen  çalgılar eşliğinde söylenen şiirlerden  almıştır .  Aşk ,  ayrılık ,  sevgi  gibi  konularda  söylenen  şiirler  bu türe örnektir.

Türk  edebiyatındaki semaî, koşma, ağıt, mersiye,  ilahi  vebazı gazeller, lirik şiire örnektir.

İstanbul’u dinliyorum,  gözlerim   kapalı
Başımda  eski  âlemlerin sarhoşluğu
Loş kayıkhaneleriyle bir yalı
Dinmiş lodosların uğultusu  içinde
İstanbul’u dinliyorum,  gözlerim   kapalı .
Orhan Veli Kanık

2. Epik şiir

Savaş,  kahramanlık , yiğitlik gibi konuları işleyen destansı şiirlerdir.  Adını  epope’den (destansı şiir) almıştır. Doğal ve yapma destanlar, epik şiir kapsamına girer. Halk edebiyatındaki “koçaklama”lar bu türdendir.

Gökte kandiller delikanlı Mehmed Han’ın
Yedi tebessümlü dilbere başlık borcu
Süzülür yıldızlar mazgallardan
Avuçlayıp rum ateşlerini bir bir
Güneş diye burca dikilir
Sağdıçtı bu düğünde Ulubatlı Hasan
Yahya Akengin

3. Didaktik şiir

Duygudan çok düşüncenin ağır bastığı eğitici, öğretici şiirlerdir. Fabllar bu türü örnekleyen şiirlerdendir.

Bir kez gönül yıktın ise bu kıldığın namaz değül
Yetmiş iki millet dahi elin yüzün yumaz değül
Yol oldur ki doğru vara, göz oldur ki Hakk’ı göre
Er oldur ki alçak dura yüceden bakan göz değül
Yunus Emre

4. Pastoral şiir

Doğa güzelliklerini, kır yaşamını anlatan şiirlerdir. Pastoral şiirin iki çeşidi vardır: İdil ve eglog.

Gümüş bir dumanla kapandı her yer
Yer ve gök bu akşam yayla dumanı.
Sürüler, çemenler, sarı çiçekler
Beyaz kar, yeşil çam yayla dumanı!
Ömer Bedrettin Uşaklı

5. Satirik şiir (Eleştiri Şiiri)

Bir kişiyi, bir toplumu ya da düşünceyi yermek amacıyla yazılan şiirlerdir.

İş gelmez elinden, gelmez bir kâre
Aslında neslinde giymemiş hâre
Sandığı, gömleksiz duran makkâre
Bedestene gelir kaftan beğenmez
Kazak Abdal